رمان تلماسه اثر قدیمی و مشهور فرانک هربرت است که تاکنون میلیون‌ها نسخه از آن در سرتاسر دنیا فروش رفته است؛ تلماسه را به‌جرئت می‌توان بزرگ‌ترین اثر علمی تخیلی نام برد و باید گفت که ساخت سری فیلم‌های جنگ ستارگان بدون این رمان محقق نمی‌شد. رمان تلماسه اثر فرانک هربرت اثری است که با گذشت بیش از ?? سال از انتشارش، همچنان روایتگر اوضاع سیاسی زمان است و از عصر آکواریوس یا دلو که با پایان سال ???? میلادی آغاز شد و از تغییرات اوضاع بشر سخن می‌گوید. برگردان فارسی رمان تلماسه اثر فرانک هربرت با ترجمه‌ی مهیار فروتن‌فر و از انتشارات کتابسرای تندیس در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
درباره‌ی فرانک هربرت
فرانک هربرت در سن چهل‌سالگی نویسنده‌ای بود که از ?? سالگی در این حرفه فعالیت می‌کرد اما هنوز نتوانسته بود جای خود را در دنیای ادبیات بیاید. کودکی او در ناحیه‌ای ساحلی نزدیک تاکوما در واشنگتن گذشت؛ در آنجا تمام سرگرمی او ماهیگیری و قایق‌سواری بود. در بزرگ‌سالی، هربرت به نوشتن برای چند روزنامه‌ی محلی مشغول شد و گاهی هم داستان کوتاهی به مجله‌ها می‌فروخت.
هربرت دوران خدمت نسبتاً راحتی داشت. هشت ماه در سمت عکاس نیروی دریایی خدمت کرد و درنهایت به دلایل پزشکی از ادامه‌ی خدمت معاف شد. بعدها مدتی در واشنگتن برای یک سناتور جمهوری‌خواه سخنرانی تنظیم می‌کرد و زمانی که برای تألیف رمان تلماسه قلم به دست گرفت، کار را کنار گذاشت.
در مدتی که هربرت مشغول نوشتن رمان تلماسه بود، همسر او بود که نان‌آور خانه بود. او حرفه‌ی نویسندگی خود را رها کرده بود تا برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای برگه‌های تبلیغاتی چاپ کند و درآمدی داشته باشد.
شاهکاری که بارها توسط ناشران رد شد
آن زمان هربرت درباره‌ی تلماسه‌ها تحقیق می‌کرد و دیری نگذشت که مطالعاتش به صحرا و فرهنگ آنجا کشیده شدند و درنتیجه‌ی تمام آن‌ها، دو رمان علمی تخیلی به نگارش درآمدند که به‌صورت داستان‌های چندقسمتی دریکی از مشهورترین مجلات آن زمان منتشر شدند. هربرت اما تشنه‌ی موفقیتی بزرگ‌تر بود و آن دو رمان را در اثری حماسی و قطور با یکدیگر تلفیق کرد.
در آن زمان بیشتر ناشران به چاپ رمانی علمی تخیلی با آن حجم تن نمی‌دادند؛ تفکر غالب آن زمان آن بود که مخاطب اثر علمی تخیلی را در قالب داستان کوتاه می‌پسندد. نسخه‌ی اولیه‌ی تلماسه اما ??? صفحه و نسخه‌های جدیدتر آن حدود ??? صفحه قطر داشتند و همین سبب شد تلماسه بیش از ?? بار توسط ناشران رد شود.
موفقیتی که سال‌ها زمان برد
رمان تلماسه اثر فرانک هربرت جایزه‌ی نبولا و هوگو را از آن خودش کرد اما این موفقیت، یک‌شبه اتفاق نیفتاد. طرفداران او بیشتر در دهه‌های ?? و ?? میلادی جذب کتاب شدند؛ بچه درس‌خوان‌هایی که سرشان دائم در حساب‌وکتاب بود و ایده‌ی تحولی جهانی برایشان جالب به نظر می‌آمد. حال بیش از نیم‌قرن از انتشار رمان تلماسه می‌گذرد و این رمان هنوز به عقیده‌ی خیلی‌ها بزرگ‌ترین اثر علمی تخیلی تمام دوران است؛ آمار فروش کتاب هم چیزی خلاف این ادعا نمی‌گوید.
خلاصه‌ی داستان
داستان در آینده‌ای دور اتفاق می‌افتد؛ در جامعه‌ای بین ستاره‌ای و فئودال که در آن خاندان‌های اصیل ممالک ستاره‌ای را تحت سلطه دارند. رمان تلماسه داستان پاول آترایدز جوان را روایت می‌کند که خانواده‌اش به سمت مباشرت سیاره‌ی آراکیس گماشته شده‌اند.
آراکیس سرزمینی است خشک و بیابانی و غیرقابل‌سکونت است و جمعیتی پراکنده دارد. آنچه سبب می‌شود آراکیس ارزشمند شود وجود منابع بسیار ارزشمند از ماده‌ای است که قادر است طول عمر را افزایش دهد و قدرت ذهنی افراد را بالا ببرد. این ماده هم‌چنین برای سفرهای فضایی ضروری است چراکه امکان پیش‌بینی و هشیاری چندبعدی را فراهم می‌کند. از جایی که آراکیس تنها سیاره‌ای است که امکان استخراج این ماده در آن وجود دارد، کنترل آن امری ضروری و خطیر به‌حساب می‌آید.
داستان حول موضوعاتی چون سیاست، مذهب و رابطه‌ی انسان با طبیعت می‌چرخد و به روایت ماجرای خیانت پاول و خانواده‌اش و تلاش‌های او برای به راه انداختن شورش و دوباره به چنگ آوردن کنترل آراکیس می‌پردازد.
تلماسه، بازتاب دنیای امروز
فانتزی‌ها اغلب از اوضاع زمان و مکانی که در آن تولیدشده‌اند الهام گرفته می‌شوند. اگر مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها درباره‌ی ظهور فاشیسم و جنگ جهانی دوم است، و بازی تاج‌وتخت، با سیاست‌های عملی بدبینانه و شخصیت‌های سودجو‌ی خود داستانی است درباره‌ی نئولیبرالیسم، پس شاید بتوان گفت که فانتزی تلماسه نیز نمونه‌ای است از عصر آکواریوس یا همان دلو.
تلماسه نه‌تنها داستانی جذاب و گیرا دارد، بلکه به موضوعات جدی و مهمی چون فشارهای محیطی، آگاهی بشر و انقلاب ملت‌ها علیه امپریالیسم نیز می‌پردازد؛ موضوعاتی که درهم‌آمیخته شده‌اند تا اثری خلق کنند که روایتگر زمان خودش است. جهان که تحول پیدا می‌کند، تعبیراتی که از کتاب‌ها می‌شوند نیز تغییر می‌کند. تلماسه این روزها که بیش از نیم‌قرن از انتشارش می‌گذرد، بازتاب‌های جغرافی سیاسی‌ای دارد که در سال ????، زمانی که نخستین بار منتشر شد، نداشت.
اگر علاقه‌مند به مطالعه‌ی رمان تلماسه اثر فرانک هربرت هستید، همین حالا می‌توانید آن را از وب‌سایت کاواک خریداری نمایید.